Voel jij ooit zoveel boosheid, frustratie of verdriet, dat het je van binnen op lijkt te eten? Soms verdwijnt het naar de achtergrond, maar er is maar één trigger nodig om de oude pijn op te rakelen. Het heeft zich genesteld in je hart. Ik ken dat wel. Het gevoel van boosheid als mij of een geliefde onrecht aan wordt gedaan en ik geen controle lijk te hebben. Lijk ­– want ik, net als jij, heb altijd een keuze. Maar is dat makkelijk?

Door: Esmee Splinter

‘Ga naar binnen door de smalle poort. Want door die smalle poort kom je bij het eeuwige leven. Het is een moeilijke weg, en het lukt maar weinig mensen om die weg te vinden. De meeste kiezen de makkelijke weg, de weg met de brede poort. Dat is de weg naar de dood.’ (Matt. 7:13-14 BGT)Het is maart 2022, een paar weken na de Russische inval op Oekraïne. Het is zonnig buiten. Tijdens mijn wekelijkse werkdag in Noordwijk besluit ik een rondje te lopen. Ik loop de boulevard af richting de Zeereep, een straat achter het strand. Net als ik rechtsaf wil slaan om naar mijn kantoor te lopen, zie ik 10 meter verderop een oudere dame op een bankje zitten. Met een hart vol na mijn wandeltocht, weet ik dat ik haar van dienst ben als ik een praatje met haar maak.

We praten wat over het weer en de mooie omgeving. Ze heeft een accent dat ik niet kan plaatsen. Ik hoef er niet naar te vragen: ze komt uit Finland. Mevrouw: ‘De nacht waarop de Russen Oekraïne binnenvielen heb ik niet geslapen. Alle herinneringen van vroeger kwamen terug. Als meisje woonde ik op een Finse boerderij, dichtbij de grens met Rusland. Ik weet nog dat we heel plotseling moesten vluchten omdat de Russen onverwachts ons land binnenvielen. We moesten alles achterlaten. Het was verschrikkelijk.’ Het gaat om de Winteroorlog in 1939. Als het gezin na de oorlog weer terugkeert, moeten ze kort daarna weer hun boerderij verlaten en vluchten. De Tweede Wereldoorlog woedt.

Haar blik verandert. Ik zie de boosheid in haar ogen als ze vertelt: ‘Kort na die nacht kwam er een schoonmaker bij me. Ze was Russisch. Ze keek naar mijn foto’s en vroeg naar mijn verleden. Vervolgens vertelde ze over een operatie die haar dochter in Rusland moest ondergaan. Ik zei: “Ga maar met haar mee en kom nooit meer terug!” Ik kon me niet inhouden. Ik voelde zoveel woede.’

Mevrouw wist dat ze haar verontschuldiging aan moest bieden en dat deed ze, maar kort daarna, als de schoonmaakster weer komt, vervalt ze in hetzelfde patroon. Inhouden lukt niet: boosheid, woede en verdriet overmeesteren haar. Na meer dan 80 jaar. Ik voelde me intens verdrietig. Hoe kon deze vrouw, op haar leeftijd, na al die jaren, nog altijd rondlopen met het verdriet en de boosheid die ontstonden toen ze een klein meisje was? Mevrouw is niet de enige oudere vrouw die ik die week gebroken voor me zie. In de kerk en binnen mijn familie praat ik die week met vrouwen die een vergelijkbare last al heel veel jaren met zich meedragen. Hoort dit bij het leven, of is er een weg die leidt naar genezing?

De weg naar genezing
Ja. Er is een weg naar genezing. Maar het is ‘de moeilijke weg’ – en het lukt maar weinig mensen om die te vinden. In de Bijbel staat dat zo’n lange strijd van boosheid of verdriet ons onvrij maakt – het maakt zelfs een ‘slaaf’ van je. In 2 Petrus 2:19 (BGT) staat: ‘Want als je in de macht bent van het kwaad, dan ben je eraan verslaafd.’ In Gelaten 5:1 (BGT) staat: ‘Christus heeft ons bevrijd. Daardoor kunnen we als vrije mensen leven. Houd dus vol en laat niemand je weer slaaf maken.’ En in Romeinen 8:14-15 staat: ‘Als we ons laten leiden door Gods Geest, dan zijn we Gods kinderen. God heeft ons niet de Geest gegeven om van ons weer bange slaven te maken. Nee, God heeft ons Zijn Geest gegeven om van ons Zijn kinderen te maken.’

Om vrij te komen van boosheid en verdriet moeten we ons dus laten leiden door de Geest en die sterker maken. Maar hoe doen we dat? Door goed voor ons lichaam te zorgen (1 Kor. 6:19-20). Ook moeten we simpelweg vragen om de Heilige Geest (Luc. 11:13). Als de Heilige Geest in ons woont, betekent het dat God in ons woont. En God is liefde. Wat je zaait is dan: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Je houdt van het goede en hebt een hekel aan het kwaad. Dit leidt weer tot het kúnnen vergeven (Matt. 6:14-15, BGT) van de ander.

Daarnaast geloof ik in de kracht van verwerken. Ik geloof dat je het verhaal, de woede, angst, boosheid, pijn, niet moet wegstoppen, zodat het keer op keer oprakelt als je gekwetst wordt, je moet het onderzoeken, met God. We mogen iedere dag de tijd nemen en worstelen met ons verhaal, totdat het verhaal een plek heeft. Totdat het verhaal is ondergedompeld in Gods liefde.

Houd vol!
Zo’n proces is niet makkelijk. Maar je kunt ervoor kiezen. Keer op keer. Opnieuw en opnieuw. God zegt: ‘houd moed. Houd vol!’ Stel vragen als: Waarom kwetst het je wat de ander zegt of doet? Wat mag je verwerken? Waar komt mijn boosheid vandaan? En als een ander onaardige dingen zegt of doet, probeer je af te vragen: waar komt dat vandaan? Wat zit de ander dwars? Niemand is volmaakt. Of beter gezegd: we zijn allemaal ‘gebroken’. Iedereen heeft een verhaal. Vergeving speelt niet zomaar zo’n grote rol in de Bijbel. Van de mensen om je heen moet je evenveel houden als van jezelf is de regel.

Ik ben dankbaar dat ik zelf nooit de horrors heb hoeven ervaren die mevrouw heeft ervaren. Maar ik weet wat het is om in de greep van angst te leven. Ik weet wat het is om boos te zijn en om teleurgesteld te zijn als ik verwachtingen heb. Wat ik ervaar is dat Gods liefde mij zoveel vrijheid geeft en toegang tot nog veel meer liefde. Door ervoor te kiezen om mijn verhalen onder ogen te zien, te onderzoeken en te verwerken, door ervoor te bidden, door erover te schrijven en erover te praten, door mijn angst om te zetten in geloof en boosheid om te zetten in compassie en vergeving, ervaar ik vrijheid op die plekken en daarmee – vrede. De weg is niet makkelijk, het vergt veel van je met alle verleidingen die op je pad komen – geduld en toewijding, tijd, lezen, gebed en oefenen met liefdevolle reacties – maar ik weet hoe waardevol het is. Het geeft een vrede die alles te boven gaat. Een vrede die ik mevrouw toewens, mijn familie, jou, je geliefden en jouw (toekomstige) kinderen. Het is een vrede die ik de wereld toewens. Ik hoop dat jij, net als ik, iedere dag kiest voor verwerken en zo voor vrede. Ik hoop dat jij, net als ik, iedere dag kiest voor vrijheid en niet voor wrok. Ik hoop dat jij, net als ik, mensen als mevrouw een stukje van die vrede kan meegeven. Zijn we klaar voor de strijd?

Nu jij, mama!
1. Heb jij nog onverwerkte boosheid, frustratie of ‘oude pijn’, bijvoorbeeld in relatie tot je partner, je ouders, vrienden of collega’s?
2. Kun jij vanaf vandaag iedere dag 15 minuten de tijd nemen om te schrijven over en te bidden voor deze onverwerkte pijn? Vraag God wat Hij hierover te zeggen heeft. Wat is in deze cirkel waarheid en wat niet?
3. Vertel iemand anders over de vrede die jij voelt als je de onverwerkte pijn een plek hebt gegeven. Hopelijk geeft het hem of haar moed om ook zijn of haar verhaal onder ogen te zien en de cirkel van boosheid te doorbreken en die plek te vullen met Zijn liefde.